::  تاریخچه

بشر اولیه در طی قرنها به روش درهم تنیدن شدن الیاف گیاهی و پوست درختان ، با صنایعی نظیر سبدبافی آشنا شده بود و پس از شکار حیوانات، زیر اندازهایی از پوست حیوانات تهیه می کرد. لیکن با گسترش جوامع و کمبود شکار ، نیاز به تولید بیشتر محسوس تر می شد. در این میان زنان از کسانی بودند که از ابتدا در این فن سعی وافر داشتند و در مراحل ابتدایی، به بافت سبد و زیر اندازهای خشن و کیسه  حمل مواد مبادرت می کردند. حفاریهای باستان شناسان نشان داده است، که استفاده از بوریاهای بافته شده از نی های منطقه، بین النهرین، از هزاره چهارم و پنجم قبل از میلاد، متداول بوده است و بافت گلیم تا سده پانزدهم قبل از میلاد به مرحله بالایی از تکامل رسیده است. فرش ایران نیز چنانکه از قرآئن بر می آید، در دوره ساسانیان از شهرت جهانی برخوردار بوده ، چنانکه در سالنامه چینی (سوئی سی) از فرش پشمی ایران در این دوران، بعنوان یک کالای وارداتی به چین نام برده شده و در ادبیات فارسی نیز مکرراً از طاق کسری متعلق به خسرو پرویز پادشاده ساسانی یاد شده ، که در آن چهار فرش به نشانه چهار فصل گسترده می شده است.

این هنر، تا حمله مغولها در حالت رکورد بود و مغولها اگر چه یاران را فتح کرده بودند، ولی به زودی متهور فرهنگ غنی ایرانیان شده و رفته رفته به ترمیم خرابی ها همت گماردند و هنرمندان را اکرام میکردند، تا اینکه در دوران صفویه زمینه شکوفایی قالی، قالیچه و گلیم دستبافت به اوج کمال رسید به طوری که شاه طهماسب دستور داده بود، یک کارگاه قالی باقی در کاخ خویش بر پا کرده بودند و خود او نیز فرش طراحی می کرد و هم اینک نمونه هایی ارزنده قالی ایران در موزه های مشهور جهان نگهداری می شود، نظیر قالی مشهور اردبیلی جد بزرگ صفویان، بافته  شده بود و اکنون در موزه ویکتوریا و آلبرت موجود است. یادداشتهای سیاحانی چون شارون و رابرت شرلی و غیره تائیدی بر این گفته هاست و در حال حاضر اگر چه این هنر صنعت در میدان تجارت جهانی دارای رقبای بسیاری است. اما قالی ایران که دارای اصالت و آمیزه ای از فرهنگ ، تمدن و هنر ایرانی است، کیمیای نادری است که در صورت ساماندهی و توجه به اصالتهای آن، همچنان در جهان بی رقیب خواهد ماند.

::  قالی بافی استان همدان

امروز قالی های استان همدان، نیز در داخل و خارج از کشور از جمله در بازارهای اروپا دارای طرفدارانی است و یکی از طرق صدور هم ، از طریق استانبول ترکیه است. شهرت قالیهای استان طوری است، که حتی برخی از تولیدات به نام اندازه آنها و به عبارت های فارسی: ذرع و  نیم، یا ذرع و چارک و غیره شناخته می شوند.

در استان همدان قالی بافی در بیش از 1000 روستا و همچنین در شهرهای: همدان، ملایر، نهاوند، تویسرکان، کبودرآهنگ و بهار، با حدود 85000 دستگاه دار قالی بافی، به بافت قالی های پشمی و ابریشمی اشتغال دارند و طبق آمار های سال 1372 از مجموع 53291 متر مربع فرش تولید شده استان در آن سال 18266 متر مربع به خارج از کشور صادر شده است.