یکی از یادمانهای تاریخ
باستان در شهر همدان ،
مجسمه شیر سنگی است،
مجسمه شیر سنگی است، که
در انتهای خیابان 12 متری
سنگ شیر و در وسط میدان
مربع شکی به همین نام
قرار گرته است.
واقع شده، تپه باستانی
است، زیرا تابوت متعلق به
دوره اشکانی ، از ان محل
کشف شده و فعلاً در موزه
تپه هگمتانه نگهداری می
شود. این مجسمه به همراه
قرینه اش ابتدا بر دروازه
شهر همدان قرار داشته است
و اعراب به هنگام فتح
همدان، آن را "باب الاسد"
به معنی دروازه شیر
نامیده اند:
در سال 319 هـ - ق نیز،
که دیلیمان همدان را به
تصرف خود درآورده اند ،
دروازه شهر را به کلی
تخریب کردند. مردآوریچ
دیلمی، قصد داشت یکی از
آنها را به ری منتقل
نماید ولی چون موفق نشد،
پنجه های یکی از شیرها را
شکست و و دیگری به طور
کامل تخریب نمود.
مجسمه آسیب دیده ، تا سال
1328 هـ .ش بر روی زمین
افتاه بود، تا اینکه
"مهندس سیحون " ، طراح و
معمار آرامگاه بوعلی، آن
را در محل فعلی نصب کرد.
تاریخ ساخت مجسمه شیر
سنگی، مورد اختلاف است،
ولی از نحوه حجاری مجسمه
و نزدیکی آن به باروی
اشکانیان و کشف تابوت
دوره اشکانی از آن محل،
چنین بر می آید، که به
اشکانیان مربوط می باشد.
این اثر در تاریخ
15/10/1310 و به شماره
93 در فهرست آثار ملی و
تاریخی ایران به ثبت
رسیده است.
اکثر شهرهای استان و خصوصاً همدان، نهاوند و تویسرکان از
قدمت بسیار بالایی برخوردارند. هرودت مورخ یونانی، نام
همدان را اکباتان ثبت کرده است و بنای این شهر را را به
دیااکو، موسس سلسله ی مادها نسبت داده است.
هخامنشیان، همدان باستان را به نام هگمتانه ( به معنی محل
اجتماع ) و به عنوان پایتخت تابستانی خود برگزیده بودند،
که اولین پایتخت نخستین تشکیلات حکومتی در ایران بوده است.
کاوشهای باستان شناسی انجام شده در تپه ی گیان نهاوند و
محوطه حیقوق نبی و مهاجرت حضرت حیقوق نبی به تویسرکان ( در
حدود 700 سال قبل از میلاد) و وجود تپه ی باستانی باباکمال
در تویسرکان و تپه ی باستانی نوشیجان در نزدیکی ملایر نیز
حاکی از قدمت این سه شهر می باشند.
همچنین آثار تاریخی و فرهنگی متعدد موجود در همدان، موجب
شد تا در جلسه ای مورخه 2/2/1370 شورای عالی شهرسازی و
معماری کشور، این شهر به عنوان یکی از شش شهر تاریخی و
فرهنگی کشور شناخته شود.